(نقل از شماره 8791-19/12/1353 روزنامه رسمی)
ماده 1- به منظور حداکثر استفاده از منابع انرژی و آب کشور و همچنین تهیه و تامین انرژی و آب برای انواع مصارف اعم از صنعتی- کشاورزی و روستایی و شهری و حمل و نقل، وزارت نیرو برای انجام وظایف اساسی زیر تشکیل می‌شود:
الف- بررسی و مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و تنطیم برنامه‌های کوتاه‌مدت و درازمدت برای استفاده از منابع مختلف و برآورد میزان قابل تولید سالانه انواع انرژی و همچنین برآورد میزان احتیاجات انرژی کشور در بخش‌های مختلف و هم‌آهنگ نمودن مصارف انواع انرژی
ب- مطالعه و تحقیق برای شناسایی و در اختیار گرفتن انرژی‌های دست نیافته
ج- تعیین سیاست انرژی کشور
د- هم‌آهنگ نمودن برنامه‌های موسساتی که در حال حاضر در امر تولید و بهرهبرداری و انتقال و توزیع انرژی وجود دارند و یا آنچه که در آینده
ایجاد خواهد شد
ﻫ- نظارت بر نحوه استفاده از انواع انرژی و همچنین تعیین و تصویب نحوه مصرف و نرخ انواع انرژی در داخل کشور
و- نظارت بر نحوه استفاده از مواد انرژی‌زا به صورت مواد اولیه در صنایع
ز- تعیین مقررات و صدور دستورالعمل‌های لازم برای حسن انجام امور مربوط به تولید و انتقال و توزیع و مصرف انرژی در کشور
ح- ارتباط و مبادله اطلاعات و همکاری‌های علمی و فنی و صنعتی و بازرگانی با کشورها و موسسات خارجی در زمینه انواع انرژی
ط- تهیه و اجرای طرح‌های لازم در زمینه احداث نیروگاههای تولید برق و ایجاد شبکه‌های انتقال و توزیع برق و تاسیسات شیرین کردن آب شور و اداره بهرهبرداری از آنها به وسیله سازمانها و شرکت‌های وابسته و تابع وزارت نیرو
ی- انجام مطالعات به منظور شناخت مشخصات منابع آب کشور اعم از سطحی و زیرزمینی برای تهیه برنامه‌های چگونگی بهرهبرداری از آنها و تهیه طرح‌های جامع باتوجه به سیاست‌ها و برنامه‌های استفاده از سرزمین
ک- انجام مطالعات تفصیلی برای توسعه بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی و مهار کردن آب‌های سطحی به منظور احداث تاسیسات موردنیاز و تهیه طرح‌های اجرایی
ل- احداث تاسیسات مربوط به آب و بهرهبرداری از آنها
م- کنترل بهرهبرداری از منابع آب و اجرای قانون آب و نحوه ملی شدن آن
ن- انجام تحقیقات لازم درباره مسائل آب و به کار بردن روش‌های جدید علمی و فنی برای بهره‌وری بیشتر و بهتر منابع آب
س- تهیه و تنظیم اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور تربیت نیروی انسانی موردنیاز
ع- تهیه و تدارک و ساخت وسائل و لوازم ماشین‌آلات مربوط به امر تولید و انتقال و توزیع آب و برق
ماده 2- وزارت نیرو مجاز است برای انجام وظایف مقرر در این قانون مبادرت به ایجاد و اداره سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی بنماید و همچنین موسساتی را که طبق اصول بازرگانی و یا غیربازرگانی اداره خواهند شد به‌عنوان شرکت یا سازمان به وجود آورنده اساسنامه موسسات مذکور از طرف وزارت نیرو تهیه و پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین خواهد رسید و نسبت به تعییرات بعدی اساسنامه‌های موسسات مذکور نیز به ترتیب فوق عمل خواهد شد.
ماده 3- از تاریخ تصویب این قانون وزارت نیرو جایگزین وزارت آب و برق می‌شود و کلیه کارکنان و وسائل و دارائی و اعتبارات و تعهدات آن به وزارت نیرو منتقل می‌گردد. کلیه موسسات و شرکت‌های تابع وزارت آب و برق از شرکت‌های تابع وزارت نیرو محسوب می‌شوند و وظایف و اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در شرکت‌های مزبور به وزیر و وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 4- وزارت نیرو حسب مورد و نوع احتیاج برای انجام وظایف مقرر در این قانون سازمان و تشکیلات لازم را براساس تبصره 2 ماده 8 قانون استخدام کشوری تهیه و پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به مورد اجرا خواهد گذاشت و تا زمانی که سازمان و تشکیلات مزبور به تایید نرسیده است سازمان و تشکیلات مصوب فعلی وزارت آب و برق معتبر است.
ماده 5- آن قسمت از تشکیلات وزارت آب و برق و سازمان آب و برق خوزستان که در امور مربوط به کشت و صنعت فعالیت دارند تدریجاً با کلیه وظایف و اختیارات و دارائی و بدهی و بودجه و درآمد و اعتبارات و تعهدات و کارکنان به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی منتقل خواهد شد. کلیه اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در کلیه قراردادهای منعقد شده مربوط به شرکت‌های کشت و صنعت واقع در اراضی زیرسد دز (این اسم باتوجه به مصوبه شورای انقلاب اسلامی جایگزین نام قبلی شده است) به وزیر وزارت کشاورزی و منابع طبیعی واگذار می‌گردد و همچنین سهام وزارت آب و برق در شرکت سهامی کشت و صنعت شاوور و اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در شرکت مزبور به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزیر کشاورزی و منابع طبیعی واگذار می‌شود.
ماده 6- وزارت نیرو مجاز است پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور با تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین اصلاحات لازم را در اساسنامه موسسات و شرکت‌های تابع خود به‌عمل آورده و یا نسبت به ادغام و انحلال آنها با رعایت اساسنامه‌های مربوط اقدام نماید.
ماده 7- وظایف و اختیاراتی که برای وزیر و وزارت آب و برق به موجب قوانین و آئین‌نامه و مقررات مصوب تعیین شده است به وزیر وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 8- در مورد نفت و گاز و فرآورده‌های آنها شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های فرعی و وابسته آن در حدود مفاد قانون نفت و سایر قوانین مربوط به خود عمل خواهند کرد. شرکت ملی نفت ایران برنامه‌های تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز را به اطلاع وزارت نیرو خواهد رسانید. وزارت نیرو عهده‌دار هم‌آهنگ کردن آن برنامه‌ها با برنامه‌های سایر منابع انرژی خواهد بود.
ماده 9- سازمان انرژی اتمی ایران به وزارت نیرو وابسته می‌شود و کلیه وظایف و اختیارات وزیر وزارت آب و برق در مورد سازمان مذکور به وزیر و وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 10- وزارت نیرو مجاز است به‌منظور انجام وظایف مقرر در این قانون متخصصین و کارشناسان ایرانی موردنیاز را براساس آئین‌نامه استخدامی خاصی که به تصویب شورای حقوق و دستمزد خواهد رسیداستخدام نماید
ماده 11- آیین نامه های لازم برای اجرای این قانون توسط وزارت نیرو تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
قانون اصلاح قانون تأسیس وزارت نیرو
مصوب 1357.3.4
ماده 1 - بندهای زیر به آخر ماده 1 قانون تأسیس وزارت نیرو مصوب 1353.11.28 (2533شاهنشاهی) اضافه می‌شود.
ف - بهرهبرداری از نیروگاههای اتمی که توسط سازمان انرژی اتمی ایجاد شود.
ص - احداث یا تکمیل نیروگاههای اتمی و بهرهبرداری از آنها.
ماده 2 - عبارت زیر به عنوان تبصره به ماده 1 اضافه می‌شود:
تبصره - وزارت نیرو علاوه بر حقوق و اختیارات قانونی خودداری وظایف و اختیارات مندرج در بندهای (ب) و (ج) و (د) و (ه) و (و) و (ز) ماده4 قانون سازمان انرژی اتمی ایران نیز خواهد بود.
ماده 3 - ماده 2 قانون تأسیس وزارت نیرو به شرح زیر اصلاح و دو تبصره به آن اضافه می‌شود:
وزارت نیرو مجاز است برای انجام وظایف مقرر در این قانون، شرکتها و سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی مورد نیاز را با تصویب هیأت وزیران بوجود‌آورد.
اساسنامه شرکتها و سازمانهای مذکور وسیله وزارت نیرو تهیه و به تصویب کمیسیونهای استخدام و نیرو و دارایی مجلسین خواهد رسید و نسبت به‌تغییرات بعدی اساسنامه‌های مذکور نیز به ترتیب فوق عمل خواهد شد.
تبصره 1 - وزارت نیرو می‌تواند به منظور ادغام و تفکیک وظایف و تشکیلات شرکتها و سازمانها و مؤسسات فعلی تابع خود اساسنامه‌های آنها را مورد‌تجدید نظر قرار داده و طبق این ماده به تصویب کمیسیونهای مذکور برساند.
تبصره 2 - مقررات استخدامی و معاملاتی و مالی سازمان انرژی اتمی در مورد این شرکتها و سازمانها قابل اجراء است.
قانون فوق مشتمل بر سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه 2537.2.20، در جلسه روز پنجشنبه چهارم خرداد ماه‌دو هزار و پانصد و سی وهفت شاهنشاهی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
ماده 1- به منظور حداکثر استفاده از منابع انرژی و آب کشور و همچنین تهیه و تامین انرژی و آب برای انواع مصارف اعم از صنعتی- کشاورزی و روستایی و شهری و حمل و نقل، وزارت نیرو برای انجام وظایف اساسی زیر تشکیل می‌شود:
الف- بررسی و مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و تنطیم برنامه‌های کوتاه‌مدت و درازمدت برای استفاده از منابع مختلف و برآورد میزان قابل تولید سالانه انواع انرژی و همچنین برآورد میزان احتیاجات انرژی کشور در بخش‌های مختلف و هم‌آهنگ نمودن مصارف انواع انرژی
ب- مطالعه و تحقیق برای شناسایی و در اختیار گرفتن انرژی‌های دست نیافته
ج- تعیین سیاست انرژی کشور
د- هم‌آهنگ نمودن برنامه‌های موسساتی که در حال حاضر در امر تولید و بهرهبرداری و انتقال و توزیع انرژی وجود دارند و یا آنچه که در آینده
ایجاد خواهد شد
ﻫ- نظارت بر نحوه استفاده از انواع انرژی و همچنین تعیین و تصویب نحوه مصرف و نرخ انواع انرژی در داخل کشور
و- نظارت بر نحوه استفاده از مواد انرژی‌زا به صورت مواد اولیه در صنایع
ز- تعیین مقررات و صدور دستورالعمل‌های لازم برای حسن انجام امور مربوط به تولید و انتقال و توزیع و مصرف انرژی در کشور
ح- ارتباط و مبادله اطلاعات و همکاری‌های علمی و فنی و صنعتی و بازرگانی با کشورها و موسسات خارجی در زمینه انواع انرژی
ط- تهیه و اجرای طرح‌های لازم در زمینه احداث نیروگاههای تولید برق و ایجاد شبکه‌های انتقال و توزیع برق و تاسیسات شیرین کردن آب شور و اداره بهرهبرداری از آنها به وسیله سازمانها و شرکت‌های وابسته و تابع وزارت نیرو
ی- انجام مطالعات به منظور شناخت مشخصات منابع آب کشور اعم از سطحی و زیرزمینی برای تهیه برنامه‌های چگونگی بهرهبرداری از آنها و تهیه طرح‌های جامع باتوجه به سیاست‌ها و برنامه‌های استفاده از سرزمین
ک- انجام مطالعات تفصیلی برای توسعه بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی و مهار کردن آب‌های سطحی به منظور احداث تاسیسات موردنیاز و تهیه طرح‌های اجرایی
ل- احداث تاسیسات مربوط به آب و بهرهبرداری از آنها
م- کنترل بهرهبرداری از منابع آب و اجرای قانون آب و نحوه ملی شدن آن
ن- انجام تحقیقات لازم درباره مسائل آب و به کار بردن روش‌های جدید علمی و فنی برای بهره‌وری بیشتر و بهتر منابع آب
س- تهیه و تنظیم اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور تربیت نیروی انسانی موردنیاز
ع- تهیه و تدارک و ساخت وسائل و لوازم ماشین‌آلات مربوط به امر تولید و انتقال و توزیع آب و برق
ماده 2- وزارت نیرو مجاز است برای انجام وظایف مقرر در این قانون مبادرت به ایجاد و اداره سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی بنماید و همچنین موسساتی را که طبق اصول بازرگانی و یا غیربازرگانی اداره خواهند شد به‌عنوان شرکت یا سازمان به وجود آورنده اساسنامه موسسات مذکور از طرف وزارت نیرو تهیه و پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین خواهد رسید و نسبت به تعییرات بعدی اساسنامه‌های موسسات مذکور نیز به ترتیب فوق عمل خواهد شد.
ماده 3- از تاریخ تصویب این قانون وزارت نیرو جایگزین وزارت آب و برق می‌شود و کلیه کارکنان و وسائل و دارائی و اعتبارات و تعهدات آن به وزارت نیرو منتقل می‌گردد. کلیه موسسات و شرکت‌های تابع وزارت آب و برق از شرکت‌های تابع وزارت نیرو محسوب می‌شوند و وظایف و اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در شرکت‌های مزبور به وزیر و وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 4- وزارت نیرو حسب مورد و نوع احتیاج برای انجام وظایف مقرر در این قانون سازمان و تشکیلات لازم را براساس تبصره 2 ماده 8 قانون استخدام کشوری تهیه و پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به مورد اجرا خواهد گذاشت و تا زمانی که سازمان و تشکیلات مزبور به تایید نرسیده است سازمان و تشکیلات مصوب فعلی وزارت آب و برق معتبر است.
ماده 5- آن قسمت از تشکیلات وزارت آب و برق و سازمان آب و برق خوزستان که در امور مربوط به کشت و صنعت فعالیت دارند تدریجاً با کلیه وظایف و اختیارات و دارائی و بدهی و بودجه و درآمد و اعتبارات و تعهدات و کارکنان به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی منتقل خواهد شد. کلیه اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در کلیه قراردادهای منعقد شده مربوط به شرکت‌های کشت و صنعت واقع در اراضی زیرسد دز (این اسم باتوجه به مصوبه شورای انقلاب اسلامی جایگزین نام قبلی شده است) به وزیر وزارت کشاورزی و منابع طبیعی واگذار می‌گردد و همچنین سهام وزارت آب و برق در شرکت سهامی کشت و صنعت شاوور و اختیارات وزیر و وزارت آب و برق در شرکت مزبور به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزیر کشاورزی و منابع طبیعی واگذار می‌شود.
ماده 6- وزارت نیرو مجاز است پس از تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور با تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین اصلاحات لازم را در اساسنامه موسسات و شرکت‌های تابع خود به‌عمل آورده و یا نسبت به ادغام و انحلال آنها با رعایت اساسنامه‌های مربوط اقدام نماید.
ماده 7- وظایف و اختیاراتی که برای وزیر و وزارت آب و برق به موجب قوانین و آئین‌نامه و مقررات مصوب تعیین شده است به وزیر وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 8- در مورد نفت و گاز و فرآورده‌های آنها شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های فرعی و وابسته آن در حدود مفاد قانون نفت و سایر قوانین مربوط به خود عمل خواهند کرد. شرکت ملی نفت ایران برنامه‌های تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز را به اطلاع وزارت نیرو خواهد رسانید. وزارت نیرو عهده‌دار هم‌آهنگ کردن آن برنامه‌ها با برنامه‌های سایر منابع انرژی خواهد بود.
ماده 9- سازمان انرژی اتمی ایران به وزارت نیرو وابسته می‌شود و کلیه وظایف و اختیارات وزیر وزارت آب و برق در مورد سازمان مذکور به وزیر و وزارت نیرو منتقل می‌گردد.
ماده 10- وزارت نیرو مجاز است به‌منظور انجام وظایف مقرر در این قانون متخصصین و کارشناسان ایرانی موردنیاز را براساس آئین‌نامه استخدامی خاصی که به تصویب شورای حقوق و دستمزد خواهد رسیداستخدام نماید
ماده 11- آیین نامه های لازم برای اجرای این قانون توسط وزارت نیرو تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
قانون اصلاح قانون تأسیس وزارت نیرو
مصوب 1357.3.4
ماده 1 - بندهای زیر به آخر ماده 1 قانون تأسیس وزارت نیرو مصوب 1353.11.28 (2533شاهنشاهی) اضافه می‌شود.
ف - بهرهبرداری از نیروگاههای اتمی که توسط سازمان انرژی اتمی ایجاد شود.
ص - احداث یا تکمیل نیروگاههای اتمی و بهرهبرداری از آنها.
ماده 2 - عبارت زیر به عنوان تبصره به ماده 1 اضافه می‌شود:
تبصره - وزارت نیرو علاوه بر حقوق و اختیارات قانونی خودداری وظایف و اختیارات مندرج در بندهای (ب) و (ج) و (د) و (ه) و (و) و (ز) ماده4 قانون سازمان انرژی اتمی ایران نیز خواهد بود.
ماده 3 - ماده 2 قانون تأسیس وزارت نیرو به شرح زیر اصلاح و دو تبصره به آن اضافه می‌شود:
وزارت نیرو مجاز است برای انجام وظایف مقرر در این قانون، شرکتها و سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی مورد نیاز را با تصویب هیأت وزیران بوجود‌آورد.
اساسنامه شرکتها و سازمانهای مذکور وسیله وزارت نیرو تهیه و به تصویب کمیسیونهای استخدام و نیرو و دارایی مجلسین خواهد رسید و نسبت به‌تغییرات بعدی اساسنامه‌های مذکور نیز به ترتیب فوق عمل خواهد شد.
تبصره 1 - وزارت نیرو می‌تواند به منظور ادغام و تفکیک وظایف و تشکیلات شرکتها و سازمانها و مؤسسات فعلی تابع خود اساسنامه‌های آنها را مورد‌تجدید نظر قرار داده و طبق این ماده به تصویب کمیسیونهای مذکور برساند.
تبصره 2 - مقررات استخدامی و معاملاتی و مالی سازمان انرژی اتمی در مورد این شرکتها و سازمانها قابل اجراء است.
قانون فوق مشتمل بر سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه 2537.2.20، در جلسه روز پنجشنبه چهارم خرداد ماه‌دو هزار و پانصد و سی وهفت شاهنشاهی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
